Fragment rozmowy profesora Baumana z Tomaszem Kwaśniewskim, Magazyn Świąteczny, 14-15 kwietnia

Foto: Grzegorz Dąbrowski

 

Jak pan korzysta z wiedzy, która jest w internecie, to pan to potem jakoś zaznacza?

 

- Nie kradnę cudzych pomysłów. Tak mnie nauczono i w krew mi weszło. Ale nie jest to dziś postawa powszechna. Studenci uprawiają plagiat na potęgę. Jak w tym starym dowcipie: że jak się z jednej rzeczy ściąga, to jest plagiat, z dwóch to kompilacja, a z trzech to praca badawcza.

 

Jak ściągam muzykę z internetu, film, książkę, to kradnę czy nie?

 

- Odpowiem alegorycznie. Jak przychodzi na kolację niespodziewany gość, to gospodyni jest w kłopocie: jedzenia nie będzie dość dla wszystkich. Ale jak przychodzi niespodziewany gość na seminarium, to prowadzący się cieszy: będzie więcej strawy - intelektualnej, rzecz jasna - dla uczestników.

 

Inna jeszcze alegoria: jeśli ja panu dam dolara i pan mi da dolara, to każdy z nas ma po jednym dolarze. Ale jak ja panu dam myśl i pan mi da myśl, to każdy z nas ma dwie myśli. Na tym właśnie polega różnica między kradzieżą dolara i przyswojeniem sobie myśli czy melodii. W społeczeństwie myśliwskim, z którego wszyscy w jakiś tam sposób się wywodzimy, jak myśliwy przynosił ubitą zwierzynę, wszyscy cieszyli się perspektywą smakowych rozkoszy.

 

Mnie to bardziej skojarzyło się z sytuacją, gdy wyrywam ładny kwiat z ogrodu sąsiada i sadzę go u siebie.

 

- Kiedy zajmowałem się ogrodnictwem, to dawałem sąsiadom szczepionki, a oni dawali mnie i dzięki temu każdy z nas miał więcej ładnych kwiatów.

 

Ale rozumiem, że bez prośby i zgody się to nie odbywało. Tymczasem w internecie nikt o nic nie pyta, tylko bierze i już.

 

- Ale też nie jest tak, że ludzie cudzą muzykę sobie zabierają, kogoś jej pozbawiając czy choćby jej autorstwo sobie przypisując. Oni jej tylko słuchają. To nie jest więc odebranie komuś własności.

 

Jeżeli pozbawiam pana czegoś, np. pary spodni, to znaczy, że je kradnę, bo pan już tych spodni nie ma, a ja je noszę. Ale w wypadku dzielenia się myślą, wiadomością, poezją, muzyką nie rozumiem, w jakim sensie ma to być kradzież, skoro pan wciąż to ma.

 

Kiedy miałem 30 lat, nikomu do głowy by nie przyszło, żeby posądzać o kradzież kogoś, kto się napił wody z cudzej studni. Natomiast dzisiaj, gdy woda jest w butelkach, kosztuje funt dziesięć i pan się jej bez płacenia napije, to będzie kradzież. A to dlatego, że rozciągnięto rynkowe zasady na używanie wody, którą kiedyś uważano za dar Boży czy też wspólną własność. Ze słuchaniem muzyki chcą zrobić to samo.

 

Czy to znaczy, że wytwory umysłu...

 

- Zawsze uważałem, że myślami trzeba się dzielić, a nie za nie płacić. Internet nie internet, tysiące ludzi powtarza dziś moje myśli, nie tylko mi nie płacąc, ale nawet się na mnie nie powołując. I ja się z tego cieszę: po to wszak myślę i po to piszę, żeby jak najwięcej ludzi to przeczytało i przyjęło. To jest moje powołanie, innego nie mam.


Cała rozmowa, Klick !!!